سرطان سینه، روده بزرگ، مخاط رحم، ریه، دهانه رحم، پوست و تخمدان ازجمله سرطانهای شایع در میان زنان هستند. آگاهی درباره این سرطانها و کاری که میتوانید برای پیشگیری از آنها یا تشخیص زودهنگام آنها انجام دهید (وقتی هنوز جزئی است، گسترش پیدا نکردهاند و درمان آنها آسانتر است) به نجات جانتان کمک میکند.
در این مطلب هرکدام از این سرطانهای رایج در زنان را بررسی خواهیم کرد، علائم آنها را خواهیم گفت و همچنین درمورد پیشگیری و درمان آنها نیز توضیح خواهیم داد.
در مقالههای بعدی وبسایت علم سلامت به طور اختصاصی به هر یک از سرطانهای زنان خواهیم پرداخت.
لیست شایع ترین سرطانها در زنان
- سرطان سینه
- سرطان روده بزرگ
- سرطان مخاط رحم
- ریه
- دهانه رحم
- پوست
- تخمدان
فهرست عناوین مقاله سرطان های شایع زنان
سرطان سینه یک سرطان شایع در زنان
سرطان سینه بعد از سرطانهای پوست شایعترین سرطان در میان زنان آمریکایی است. این سرطان میتواند در هر سنی رخ دهد؛ اما با افزایش سن ریسک ابتلا به آن افزایش پیدا میکند. به دلیل بعضی از عوامل خاص بعضی از زنها نسبت به سایرین بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار دارند. اما همه زنها باید از ریسکهای سرطان سینه و اقداماتی آگاه باشند که میتوانند برای کاهش این ریسکها انجام دهند.
برای سرطان سینه چه کار میتوان کرد؟
تشخیص زودهنگام سرطان – وقتی هنوز جزئی است، گسترش نیافته است و درمان آن آسانتر است – به پیشگیری از مرگ بهخاطر این بیماری کمک میکند. انجام غربالگری منظم مطمئنترین راه برای تشخیص زودهنگام سرطان سینه است.
انجمن سرطان آمریکا موارد زیر را به زنان در معرض ریسک متوسط ابتلا به سرطان سینه توصیه میکند:
- زنان ۴۰ تا ۴۴ ساله باید در صورت تمایل غربالگری سالیانه سرطان سینه از طریق ماموگرافی (عکسبرداری با اشعه ایکس از سینه) را شروع کنند. زنان ۴۵ تا ۵۴ ساله باید هرسال ماموگرافی انجام دهند.
- خانمهای ۵۵ ساله و بالاتر میتوانند هر دو سال ماموگرافی کنند یا بهصورت سالیانه غربالگری انجام دهند.
غربالگری باید تا زمانی ادامه پیدا کند که زن در سلامت کامل به سر ببرد و انتظار میرود که دستکم ده سال دیگر زنده بماند.
همه زنها باید درک کنند که در زمان انجام ماموگرافی برای غربالگری سرطان سینه باید انتظار چه چیزی را داشته باشند، این آزمایش چه کاری انجام میدهد و چه کاری نمیتواند انجام دهد. همچنین خانمها باید بدانند که ظاهر سینههایشان در حالت طبیعی چگونه است و هرگونه تغییر را فوراً به پزشک گزارش دهند.
خانمهایی که در معرض ریسک بیشتر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند – به دلیل سابقه خانوادگی، جهش ژنتیکی یا عوامل خطرزا – باید همراه با ماموگرافی با امآرآی غربالگری شوند. دررابطهبا ریسک ابتلا به سرطان سینه و بهترین طرح غربالگری برای شما با پزشک مشورت کنید.
سرطان روده بزرگ (Colorectal cancer)
سرطان روده بزرگ یکی دیگر از سرطانهای رایج زنان است. سرطان کولورکتال سرطانی است که از روده بزرگ یا راستروده شروع میشود. اضافهوزن یا چاقی، کمتحرکی، رژیم غذایی سرشار از گوشت قرمز و گوشت فراوری شده، استعمال دخانیات، مصرف زیاد الکل، بالابودن سن و سوابق خانوادگی ابتلا به سرطان روده بزرگ یا پولیپ از جمله عواملی هستند که ریسک ابتلا به سرطان روده بزرگ یا سرطان کولورکتال را افزایش میدهند.
آنچه میتوان برای سرطان کولورکتال انجام داد
غربالگری منظم سرطان روده بزرگ یکی از قدرتمندترین ابزار در برابر ابتلا به این سرطان است. بیشتر سرطانهای روده بزرگ با پولیپ شروع میشوند، یک توده کوچک که در پوشش روده بزرگ یا راستروده رشد میکند. غربالگری باعث تشخیص زودهنگام سرطان روده بزرگ در زمانی میشود که توده کوچکتر است، گسترش نیافته است و درمان آن آسانتر است. بعضی از آزمایشهای غربالگری با یافتن و درمان پولیپ قبل از تبدیلشدن آن به توده سرطانی از ابتلا به سرطان روده بزرگ پیشگیری میکنند.
انجمن سرطان آمریکا موارد زیر را به افرادی توصیه میکند که در معرض ریسک متوسط ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند:
- مردان و زنها باید از ۴۵ سالگی غربالگری را شروع کنند.
- افرادی که سالم هستند و امید به زندگی آنها بیش از ده سال است باید تا ۷۵ سالگی غربالگری منظم سرطان روده بزرگ را انجام دهند.
- برای افراد ۷۶ تا ۸۵ ساله بر اساس ترجیحات، امید به زندگی، وضعیت کلی سلامت و سوابق غربالگری قبلی درمورد ادامه غربالگری تصمیمگیری میشود.
- افراد بالای ۸۵ سال دیگر نیازی به غربالگری برای تشخیص سرطان روده بزرگ ندارند.
آزمایشهای مدفوع
- آزمایش سالانه ایمونوشیمیایی مدفوع با حساسیت بالا (FIT) هر سال
- آزمایش خون مخفی مدفوع بر پایه گایاک بسیار حساس (gFOBT) بهصورت سالیانه
- آزمایش DNA مدفوع چندهدفه (MT-sDNA) هر سه سال یکبار
معاینه بصری کولون و رکتوم
- کولونوسکوپی هر ۱۰ سال یکبار
- سی تی کولونوگرافی (کولونوسکوپی مجازی) هر پنج سال یکبار
- سیگموئیدوسکوپی انعطافپذیر هر پنج سال یکبار
اگر شخصی قصد داشته باشد از طریق آزمایشهای دیگر بهغیراز کولونوسکوپی غربالگری انجام دهد، بعد از نتیجه غیرطبیعی آزمایش حتماً باید کولونوسکوپی انجام دهد.
افرادی که به دلیل سابقه خانوادگی، شخصی یا سایر عوامل بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند باید غربالگری را قبل از 45 سالگی شروع کنند، بهدفعات بیشتری غربالگری شوند یا آزمایشهای خاصی بدهند. درباره ریسک ابتلایتان به سرطان روده بزرگ با پزشک مشورت کنید تا بدانید چه زمانی باید آزمایش را شروع کنید.
باید بدانید که این آزمایشها چه تفاوتی با یکدیگر دارند؛ اما مهمترین مسئله این است که غربالگری شوید و مهم نیست کدام آزمایش را انتخاب میکنید. برای اینکه بدانید کدام آزمایشها گزینه مناسبی برای شما هستند و آیا تحت پوشش بیمه قرار دارند یا خیر با یک پزشک صحبت کنید.
سرطان مخاط رحم (Endometrial cancer)
به سرطان غشای داخلی رحم (پوشش داخلی رحم) سرطان آندومتر یا سرطان مخاط رحم گفته میشود. با افزایش سن زنها ریسک ابتلای آنها به سرطان مخاط رحم افزایش پیدا میکند.
عوامل اثرگذار بر سطح هورمونها مانند مصرف استروژن بدون پروژسترون و مصرف تاموکسیفن برای درمان سرطان سینه یا کاهش ریسک ابتلا به سرطان سینه میتواند احتمال ابتلای زنها به سرطان مخاط رحم را افزایش دهد. همچنین شروع زودرس دوره قاعدگی، یائسگی دیررس، سابقه ناباروری یا بچهدارنشدن نیز ریسک ابتلا به سرطان مخاط رحم را افزایش میدهند.
زنان دارای سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به سرطان روده بزرگ ارثی غیر پولیپوز ارثی (HNPCC یا سندرم لینچ)، سندرم تخمدان پلیکیستیک یا افراد چاق بیشتر در معرض ابتلا به سرطان مخاط رحم قرار دارند. همچنین خانمهای مبتلا به سرطان سینه یا تخمدان نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان مخاط رحم قرار دارند.
آنچه میتوان انجام داد
هیچگونه آزمایش یا روش غربالگری برای تشخیص زودهنگام سرطان مخاط رحم در زنانی وجود ندارد که فاقد علامت هستند یا در معرض خطر متوسط قرار دارند. انجمن سرطان آمریکا توصیه میکند که باید به همه زنها در دوران یائسگی درباره ریسکها و علایم سرطان مخاط رحم اطلاعرسانی شود. در صورت ترشح غیرمعمول، لکه بینی یا خونریزی واژینال (که بین دورههای قاعدگی رخ میدهد و هر بار تشدید میشود یا خونریزی واژینال پس از یائسگی) فوراً با پزشک صحبت کنید.
انجمن سرطان آمریکا توصیه میکند که زنان مبتلا به سرطان روده بزرگ غیر پولیپوز ارثی (HNPCC یا سندرم لینچ) یا زنانی که احتمال ابتلای آنها به این سرطان وجود دارد باید پس از 35 سالگی هرساله آزمایش بیوپسی آندومتر بدهند.
خانمها باید درباره ریسک ابتلایشان به سرطان مخاط رحم با پزشک صحبت کنند و به طور منظم تحت معاینه لگنی قرار بگیرند. همچنین انجام تست پاپ راه بسیار خوبی برای تشخیص سرطان دهانه رحم است. این آزمایش میتواند سرطانهای مخاط رحم را زودتر تشخیص دهد؛ اما آزمایش تشخیص سرطان مخاط رحم نیست.
سرطان ریه
سرطان ریه نیز یکی از سرطانهای رایج زنان است. سرطان ریه اغلب در نتیجه قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی و سایر ذرات موجود در هوا رخ میدهد. درحالیکه استعمال دخانیات مهمترین دلیل ابتلا به سرطان ریه است؛ اما همه افراد مبتلا به سرطان ریه سیگاری نیستند. ممکن است بعضی از آنها سیگاری بوده باشند و بعضی هرگز سیگار نکشیدهاند.
در مقابله با سرطان ریه چه کار میتوان کرد؟
همه سرطانهای ریه قابلپیشگیری نیستند اما میتوانید کارهایی انجام دهید که به کاهش خطر ابتلا به آن کمک میکند. اگر سیگاری نیستید، هرگز سیگار نکشید و از استشمام دود سیگار دیگران اجتناب کنید.
انجمن سرطان آمریکا غربالگریهایی را برای افراد خاصی توصیه میکند که ریسک بالای ابتلا به سرطان ریه دارند. اگر در حال حاضر سیگاری هستید یا سیگاری بودهاید و ۵۰ تا ۸۰ سال دارید و وضعیت سلامتتان نسبتاً خوب است، غربالگری سالانه سرطان ریه با سیتیاسکن با دوز پایین به دردتان میخورد.
سرطان دهانه رحم (Cervical cancer)
عفونت مزمن ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) مهمترین عامل ابتلا به سرطان دهانه رحم است. تماس پوستی نزدیک مانند رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی با شخص مبتلا به این ویروس باعث ابتلا به HPV میشود. دیگر عوامل خطرزای ابتلا به سرطان دهانه رحم عبارتند از:
- استعمال دخانیات
- ضعف سیستم ایمنی
- ابتلا به عفونت کلامیدیا
- اضافهوزن
- مصرف داروهای هورمونی
- عدم آزمایشهای غربالگری منظم سرطان دهانه رحم.
آنچه میتوان انجام داد
برای جلوگیری از ابتلا به این سرطان شایع در زنان، از استعمال دخانیات اجتناب کنید و برای محافظت از خود در برابر ابتلا به HPV از کاندوم استفاده کنید. واکسن HPV نیز از ابتلا به بعضی از عفونتهای HPV مرتبط با سرطان پیشگیری میکند.
تزریق واکسن عادی HPV برای دختران و پسران ۹ تا ۱۲ ساله توصیه میشود. کودکان و بزرگسالان ۱۳ تا ۲۴ ساله که واکسینه نشدهاند یا تمام دوزهای واکسنشان را تزریق نکردهاند باید دراسرعوقت برای تزریق واکسن اقدام کنند. واکسیناسیون در سنین توصیهشده نسبت به واکسیناسیون در سنین بالاتر به پیشگیری از سرطانهای بیشتری کمک میکند. اگر ۲۷ تا ۴۵ سال سن دارید، با پزشکتان مشورت کنید تا ببینید که آیا واکسن HPV برای شما مفید است یا خیر.
انجام آزمایشهای غربالگری منظم کمک میکند تا تغییرات قابلدرمان در دهانه رحم پیش از تبدیلشدن آنها به سرطان تشخیص داده شوند. تست HPV و تست پاپ ازجمله آزمایشهای غربالگری سرطان دهانه رحم هستند. تست HPV به دنبال عفونتها از نوع HPV میگردد که باعث پیش سرطان و سرطان دهانه رحم میشوند.
در تست پاپ سلولهای نمونهبرداری شده از دهانه رحم بررسی میشوند تا تغییرات پیش سرطانی یا سرطانی تشخیص داده شوند. غربالگری منظم به تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم کمک میکند، آن هم در زمانی که هنوز توده کوچک است، گسترش نیافته است و درمان آن آسانتر است.
موارد زیر به افراد مبتلا به سرطان دهانه رحم و افراد در معرض خطر متوسط ابتلا به سرطان دهانه رحم توصیه میشود:
- آزمایشهای سرطان دهانه رحم باید از ۲۵ سالگی شروع شده و افراد زیر ۲۵ سال نباید آزمایش بدهند.
- افراد ۲۵ تا ۶۵ سال باید هر پنج سال یکبار آزمایش HPV اولیه بدهند. آزمایش HPV اولیه نوعی آزمایش HPV است که برای غربالگری انجام میشود. اگر شرایط انجام این آزمایش را ندارید، هر پنج سال یکبار آزمایش مشترک (آزمایش HPV با آزمایش پاپ) بدهید یا هر سه سال یکبار آزمایش پاپ بدهید.
- مهمترین مسئله این است که به طور منظم غربالگری شوید و نوع آزمایشی که میدهید چندان اهمیت ندارد.
- افراد بالای ۶۵ سال که ظرف ۱۰ سال گذشته به طور منظم آزمایش سرطان دهانه رحم دادهاند و نتایج آنها طبیعی (یا منفی) بوده است دیگر نیازی به آزمایشهای سرطان دهانه رحم ندارند. آخرین آزمایش شما باید مربوط به ۳ تا ۵ سال اخیر باشد. افراد باسابقه پیش سرطان جدی دهانه رحم باید حداقل تا ۲۵ سال پس از تشخیص به آزمایش ادامه دهند حتی اگر سن آنها بالای ۶۵ سال باشد.
- افرادی که سابقه هیسترکتومی کامل (برداشتن رحم و دهانه رحم) داشتهاند نباید آزمایش بدهند مگر اینکه هدف از جراحی هیسترکتومی کامل درمان سرطان رحم یا پیش سرطانی جدی بوده باشد.
- افرادی که واکسن HPV تزریق کردهاند همچنان باید مطابق با گروه سنی خود توصیههای غربالگری را انجام دهند.
سرطان پوست دیگر سرطان رایج زنان
سرطان پوست از آن دست سرطانهایی است که ممکن است هر کسی به آن مبتلا شود؛ اما افراد دارای پوست روشن بیشتر از افراد دارای پوست تیره در معرض ابتلا به سرطان پوست قرار دارند. قرارگرفتن مکرر و محافظت نشده پوست در برابر اشعه ماورا بنفش نور خورشید و همچنین برنزهسازی دلیل ابتلا به بیشتر سرطانهای پوست سلول پایهای و سرطان پوست سلول سنگفرشی هستند.
نوعی از سرطان پوست با نام ملانوما نسبت به دیگر انواع سرطان پوست کمتر رواج دارد؛ اما به دلیل رشد و سرعت گسترش بالاتر، نسبت به انواع سرطانهای پوست خطرناکتر است. افرادی که به دیگر انواع سرطان پوست مبتلا بودهاند یا اعضای خانواده آنها به سرطان ملانوما مبتلا بودهاند ریسک بیشتری برای ابتلا به ملانوما دارند.
برای جلوگیری و درمان سرطان پوست چکار میتوان کرد؟
کاهش قرارگرفتن در معرض اشعه ماورایبنفش خورشید و برنزهسازی مهمترین کارها برای کاهش خطر ابتلا به بیشتر سرطانهای پوست هستند. وقتی بیرون از منزل هستید، در سایه بمانید بهویژه در اواسط روز.
اگر قرار است زیر نور خورشید باشید، از کلاه لبهدار، پیراهن آستینبلند، عینکآفتابی استفاده کنید و بر روی تمام سطوح پوستتان که در معرض آفتاب قرار دارد کرم ضدآفتاب با پوشش بالا و اسپیاف حداقل ۳۰ یا بالاتر بمالید. اگر بچه دارید، از آنها در برابر نور خورشید محافظت کنید و نگذارید آفتابسوخته شوند. همچنین از لامپها یا اتاقکهای برنزهسازی دوری کنید.
حواستان به تمام خالها و لکههای روی پوستتان باشد و هر گونه تغییر را فوراً به پزشک اطلاع دهید. از پزشک درباره انجام معاینات پوستی در طول چکاپهای منظمتان بپرسید.
سرطان تخمدان
گرچه سرطان تخمدان میتواند در هر سنی رخ دهد؛ اما زنان با افزایش سن بیشتر در معرض ابتلا به آن قرار میگیرند و این سرطان یکی از سرطانهای شایع در زنان محسوب میشود. زنانی که هرگز بچهدار نشدهاند یا اولین فرزند خود را بعد از ۳۵ سالگی به دنیا آوردهاند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان تخمدان قرار دارند. زنانی که بهتنهایی از استروژن بهعنوان یک درمان هورمونی استفاده کردهاند نیز بیشتر در معرض ابتلا به سرطان تخمدان قرار دارند.
زنان باسابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به سرطان روده بزرگ ارثی غیر پولیپوز (HNPCC یا سندرم لینچ)، سرطان تخمدان یا سرطان سینه نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به این سرطان قرار دارند؛ اما زنانی که هیچیک از شرایط یا عوامل ریسک بالا را ندارند نیز ممکن است به سرطان تخمدان مبتلا شوند.
آنچه میتوان در مقابله با سرطان تخمدان انجام داد
در حال حاضر هیچگونه تست غربالگری توصیهشدهای برای تشخیص سرطان تخمدان در زنانی با ریسک کم ابتلا به این بیماری وجود ندارد. تست پاپ قادر به تشخیص سرطان تخمدان نیست؛ اما معاینه لگنی باید بخش همیشگی از آزمایشهای منظم باشد.
زنانی که دارای علائم این سرطان هستند یا ریسک بالای ابتلا به سرطان تخمدان را دارند میتوانند آزمایشهای خاصی دهند. اگر برای بیش از چند هفته است که علایم زیر را تجربه میکنید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- تورم شکم همراه با کاهش وزن
- مشکلات گوارشی (گاز، کاهش اشتها و نفخ)
- درد شکمی یا درد لگن
- دائماً احساس میکنید که باید ادرار کنید
درباره ریسک ابتلایتان به سرطان تخمدان و آزمایشهایی که مناسب شما است با پزشک صحبت کنید.
برای جلوگیری از ابتلا به سرطانهای رایج زنان چه کار کنیم؟
کارهای دیگری که میتوان برای کاهش ریسک ابتلا به سرطان انجام داد عبارتند از:
- از مصرف دخانیات پرهیز کنید
- به وزن سالم برسید و آن را حفظ کنید
- فعالیت بدنی منظم داشته باشید
- الگوی غذایی سالمی را دنبال کنید که شامل مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل است و از مصرف گوشت قرمز/ فراوری شده، غذاهای بسیار فراوری شده اجتناب کنید یا مصرف آنها را کاهش دهید.
- از مصرف الکل اجتناب کنید، اگر الکل مینوشید، در هر روز بیش از یک نوع نوشیدنی مصرف نکنید
- از پوستتان محافظت کنید.
- از وضعیت خودتان، سابقه خانوادگی و عوامل خطرزایتان آگاه باشید.
- معاینات منظم و غربالگریهای سرطان را انجام دهید.
منبع:
دیدگاهتان را بنویسید